Prowadząc samochód osobowy, często nie zastanawiamy się nawet, ile części składowych musi wówczas ze sobą współpracować, abyśmy mogli w komfortowych warunkach pokonywać kolejne kilometry. Każdy pojazd to tysiące części i systemów, a kiedy mówimy o układzie wydechowym, na myśl przychodzi nam końcówka rury wydechowej widocznej z tyłu auta. To jednak zaledwie wierzchołek góry lodowej, ponieważ układ ten jest o wiele bardziej rozbudowany, niż może się wydawać na pierwszy rzut oka.

Katalizator Citroen DS4

Jedna z podstawowych funkcji układu wydechowego polega na usuwaniu spalin powstałych w procesie spalania paliwa. Nie jest to jednak tylko proste przetransportowanie dymu z jednego końca rury do drugiego i wyrzucenie ich poza układ. Spaliny, zanim będą mogły opuścić rurę wydechową, muszą bowiem przejść szereg procesów oczyszczania i neutralizacji szkodliwych substancji smolistych. Głównym elementem układu wydechowego jest katalizator. Z założenia pod każdym pojazdem powinna znajdować się metalowa puszka, w której środku spaliny zostaną pozbawione swojej toksyczności. Pierwsze samochody wyposażone w katalizatory pojawiły się na rynku europejskim w 1986 roku, wtedy jeszcze stosowanie katalizatorów było nienormowane prawnie, wraz z wprowadzeniem norm emisji spalin Euro, stosowanie katalizatorów stało się jednak obowiązkowe.

Normy spalin, katalizator i jego awarie

Po wprowadzeniu norm spalin żadne auto bez katalizatora nie dostawało homologacji, a sprzedaż tego typu pojazdów na terenie Europy była zabroniona. Z czasem normy stawały się coraz ostrzejsze, a konstrukcja katalizatora ewoluowała, różnią się także wersje dla benzyniaków i diesli. Katalizator składa się z czterech głównych składowych: powłoki aktywnej katalitycznie, powłoki pośredniej, nośnika i obudowy. Narażony na ciężkie warunki pracy, podlega zużyciu, trudno określić dokładny przebieg, przy którym katalizator trzeba wymienić, szacuje się jego wytrzymałość na ok. 200 tysięcy kilometrów. Istnieje jednak bardzo wiele czynników, mogących znacząco skrócić techniczne życie katalizatora - są to np. wjazd do głębokiej kałuży, źle ustawiony kąt wyprzedzenia zapłonu, co prowadzi do przegrzewania, częsta/przeważająca jazda po mieście, uruchamianie samochodu na tzw. z po pychu, co doprowadza do dostania się do katalizatora niespalonego paliwa oraz wiele innych zdarzeń.

DPF Citroen DS4

Filtry DPF zaczęto stosować w samochodach osobowych w 1996 roku, a głównym powodem były oczywiście normy spalin (euro 3 i późniejsze wersje). Filtr cząstek stałych ma rozbudowaną wewnętrzną strukturę przestrzenną, dzięki czemu przepływające strumienie spalin osadzają na jego ściankach cząsteczki sadzy. Zbierające się w szkielecie filtra cząstki sadzy powoli powodują zapychanie się filtra i aby temu przeciwdziałać, stosuje się proces wypalania filtra cząstek stałych. Proces odbywa się w sposób pasywny (samooczyszczanie), lub wykorzystuje się dodatki wspomagające proces regeneracji filtra cząstek stałych, które należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta auta. Niewątpliwą zaletą stosowania filtrów cząstek stałych jest ograniczenie emisji sadzy przez nowoczesne silniki, a największą wadą jest zwykle koszt takiego rozwiązania.